ΕΓΩ Ο ΟΡΦΕΑΣ (1993, σελίδες 370)

Το βιβλίο αυτό είναι το πρώτο μου. Ακολούθησαν άλλα εφτά και τρία θεατρικά έργα (δείτε το βιογραφικό μου).

ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΗ ΕΞΗΓΗΣΗ

Το έργο αυτό είναι μυθιστόρημα. Η υπόθεσή του όμως εκτυλίσσεται μέσα σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα της εποχής του (1920-1945). Και δεν απευθύνεται στην συναισθηματική πλευρά του αναγνώστη. Κατά περίπτωση διατυπώνονται κρίσεις, απόψεις, θέσεις για κοσμοθεωρίες οικονομικά συστήματα διεθνή πολιτική ψυχοσύνθεση και κίνητρα ατόμων και ομάδων, κυοφορία του εμφυλίου στην γερμανική κατοχή.

Τα πρόσωπα του έργου ζουν κινούνται κατά περίπτωση δρουν και μετέχουν στα παραπάνω ιστορικά γεγονότα. Αναφέρονται συχνά και ιστορικά πρόσωπα. Αυτά αναγράφονται με κεφαλαία γράμματα.


Και τώρα μερικά αποσπάσματα που αναγράφονται στα δυο εξώφυλλα του βιβλίου.

...Και λίγο αργά το βράδυ μια σκιά γλιστράει έξω. Ακολουθεί μια άλλη. Και σμίγουνε οι δυο αγκαλιασμένες περπατούν για λίγο. Ύστερα σταματούν. Στα πόδια τους τυλίγεται προκλητικά το τρυφερό χορτάρι. Ανέγγιχτο, απάτητο, παρθένο. Αυτό τώρα προσφέρεται για νυφική παστάδα.

                               Και κάτω από το φως του φεγγαριού
                               και το τρεμούλιασμα των άστρων
                               οι δυο σκιές γίνονται μία. 
                               Του άντρα με το κορίτσι 
                               που τώρα γίνεται γυναίκα.

                               Στης νύχτας τη σιωπή 
                               ακούνε μόνο τις καρδιές τους. 
                               Και στη γαληνεμένη φύση 
                               ζουν τον παράδεισό τους.


...Ένα βράδυ πριν την αναμενόμενη Ιταλική επίθεση.

Μέσα σ’αυτή τη σιωπή, μια μελωδία απλώνεται. Έρχεται από κει. Από την άλλη τη μεριά. Και είναι από χορωδία, και είναι γλυκόλαλη, είναι και απαλή. Στο αέρινο πέρασμά της, χαϊδεύει τις κορφές των δέντρων, νανουρίζει και το κοιμισμένο δάσος. Γίνεται ένα με τη σιγαλιά της νύχτας και με την ίδια τη νύχτα. Με θεία κατάνυξη οι άνδρες την ακούν και λένε μεταξύ τους.

-Μ’αυτούς θα σκοτωθούμε;
-Ναι, μ’αυτούς.
-Και δεν είναι κρίμα για μας και γι’αυτούς;

Αμίλητο το φεγγάρι ανεβαίνει στον ουρανό. Συνεχίζει στη γη η θεία μελωδία. Κι αγκαλιάζει την πλάση η γλυκιά μουσική. Κι αγκαλιάζει η πλάση τη γλυκιά μουσική. Γίνονται οι δυο το ένα. Μα είναι χωριστά δύο άλλοι. Ο υπολοχαγός Αλμπέρτο από κει, ο υπολοχαγός Ορφέας από δω.


                              Και κει κάτω από το αχνό
                              του φεγγαριού το φως
                              και τις δειλές των άστρων τις αχτίδες,
                              ησυχάζουν οι άνθρωποι οι από κει,
                              μα και οι άνθρωποι οι από δω.
                              ώσπου να έρθει η στιγμή,
                              που άνθρωποι δεν θα είναι πια.
                              Ούτε οι από κει ούτε οι από δω.

-Θεία Λενιώ, θα έρθει και ο μπαμπάς μου;
-Αν ζει, θα έρθει.
Αλλά δεν ήρθε...


ΚΑΤΟΧΗ: Οι άνθρωποι του κομμουνιστικού κόμματος, βαθιά εμποτισμένοι με την πίστη και την ιδέα πως μόνο με τη βία και τα όπλα θα ανατρέψουν το αστικό καθεστώς, είναι πανέτοιμοι για τον αγώνα αυτόν. Τώρα τους δίνεται η ευκαιρία. Ιδρύουν το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ).

Ο ΣΠΟΡΟΣ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ: Η οργάνωση του ΕΑΜ, κυριαρχούμενο από το ΚΚΕ, προκαλεί την αντίδραση μιας άλλης μερίδας του ελληνικού λαού. Είναι αυτή, που δεν θέλει να επιβληθεί, μετά την απελευθέρωση, το κομμουνιστικό καθεστώς στη χώρα. Πότε και πώς θα αντιδράσει; Ο σπόρος του εμφύλιου ρίχνεται.

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ: Μπορούσε κανείς να δει το θάνατο με όλες τις μορφές του. Καμιά από τις φρικαλεότητες, που είναι συνηθισμένες (στον εμφύλιο) δεν έλειψε.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ: Τρία είναι τα δυνατά συστήματα διακανονισμού των περιουσιακών σχέσεων. Εκείνο όπου οι πάντες έχουν «κοινά» τα πάντα, εκείνο όπου τίποτα δεν έχουν «κοινό» και εκείνο όπου άλλα μεν είναι «κοινά», άλλα όχι.

…Από αυτούς που φωνάζουν για ισότητα, τους πιο πολλούς τους καίει: γιατί να μην έχουν αυτοί, τα όσα έχουν κάποιοι λίγοι. Και αν αυτοί θα είχαν τα όσα έχουν κείνοι οι λίγοι, τότε δεν θα τους καίγονταν καρφί, που δε θα είχαν οι πολλοί.

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ – ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ: Γνωρίζουμε εξ ίσου και οι δύο, ότι κατά τη συζήτηση των ανθρώπινων πραγμάτων, το επιχείρημα του δικαίου αξία έχει, όπου ίση δύναμη υπάρχει προς επιβολή του. Ο ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύνατος παραχωρεί ότι του επιβάλλει η αδυναμία του.

ΔΙΠΛΟΣ Ο ΜΗΝΑΣ ΤΟΥ ΜΕΛΙΤΟΣ (1995, σελίδες 152)

…Μπροστά μου τώρα στέκονται:

Μια όρθια φαρδιά σακούλα με μια ψάθινη πλατιά καπελαδούρα από πάνω της. Και μέσα τους αφανής ένας άνθρωπος καλύπτεται. Από διαίσθηση υποθέτω πως για κορίτσι πρόκειται. Περιμένει στη βαθιά σιωπή του βυθισμένο. Αυτό το άγνωστο και μη φαινόμενο κορίτσι έμελλε να διακόψει τη μοναξιά μου, να ζήσει δυο μήνες μαζί μου, να συνταράξει τη ζωή μου και ….

Το μικρό αυτό έργο, το έχω γράψει Φθινόπωρο 1992 και αφιερώνεται

• Σε όσους ο ρομαντισμός τους παραμένει αλώβητος από τον κατακλυσμό της σημερινής υλιστικής πλημμυρίδας. 
• Σε όσους ο ρομαντισμός υπάρχει μεν, αλλά υποχρεώνεται σε αδράνεια, από τη σημερινή εμφανή σκληρότητα των σχέσεων ανθρώπου με τον άνθρωπο. 
• Σε όσους ο συναισθηματικός τους κόσμος καταπιέζεται από το ψυχοκτόνο άγχος, που συσσωρεύει μέσα τους ο διαρκής και άγριος αγώνας της επιβίωσης. 
• Σε όσους αισθάνονται αιχμάλωτοι μιας κάποιας ηλικίας αλλά είναι σε θέση ακόμη να επιστρατεύσουν δυνάμεις για μια νοερή απόδραση προς τα νεανικά τους χρόνια. Και να ζήσουν ακόμα μια φορά νέοι. 
• Σε όσους προβληματίζονται στα θέματα: Οικολογία. Συνέπειες της διαφήμισης στην ελεύθερη κρίση του ατόμου. Διαμορφούμενες νέες αντιλήψεις στις σχέσεις μεταξύ των ετερόφυλων νέων και η φθοροποιός επίδραση, συχνά, της πολιτικής στον κοινωνικό μας βίο. 

                             

                                Σήμερα φεύγουμε κι οι δυο.
                                Αλλού εσύ, αλλού εγώ.
                                Το σπίτι αυτό, που ζήσαμε μαζί
                                κι οι σκιερές πλαγιές του Μπέλες
                                που αλωνίσαμε μαζί
                                βουβά μας χαιρετούν.

                               Αυτά μας φιλοξένησαν.
                               Αυτά και γίναν εθελοντικά
                               Η νυφική παστάδα μας,
                               Που τόσο την τιμήσαμε.

                               Η χλόη που επάνω της
                               μας δέχτηκε,
                               τα φύλλα από τα δέντρα
                               που πρόθυμα μας σκίαζαν,
                               του χρόνου δεν θα είναι ίδια πια.
                               Κι εμείς δεν θάμαστε ίδιοι πια.

                               Ηδονικές κραυγές
                               και στεναγμοί μας
                               δονούσαν την ατμόσφαιρα.
                               Ας ήταν να μην έσβηναν.
                               Κι αν ποτέ τύχει οι δυο μας
                               χωριστά να περπατήσουμε
                               στα ίδια βήματά μας,
                               να τις ακούγαμε και πάλι.

                               Και να ζωντάνευε το παρελθόν,
                               που δε θα το ζήσουμε ξανά.

…Η υπηρεσία φεύγει. Η κυρία ξανακάθεται στην πολυθρόνα, ανοίγει το βιβλιο, ανασύρει από μέσα μια ένθετη κόλλα χαρτιού διπλωμένη. Την ξεδιπλώνει και διαβάζει

Ένα σου δάκρυο
σαν της αυγής δροσοσταλίδας
στο μάγουλο κύλισε.
Τότε πλησίασε προσκυνητής
Μια ηλιαχτίδα
και το φίλησε.

           Ο Μιχαήλ για τη Ζωγραφούλα

Ανασύρει από το βιβλίο και δεύτερη κόλλα διπλωμένη. Την ξεδιπλώνει και διαβάζει

Κι αν σχίζεται η καρδιά μου
από τα δάκρυά μου,
μπορεί να λυπηθείς.
Μα πίσω μην ερθείς.

         Ο Μιχαήλ για τη Ζωγραφούλα

Ξαναδιπλώνει τις κόλλες, τις τοποθετεί μέσα στο βιβλίο, κλείνει το βιβλίο και με έναν βαθύ στεναγμό ψιθυρίζει
«Ναι Μιχαήλ, ξέρω ότι έκλαψες. Κι εγώ έκλαψα. Μα έτσι το ήθελες εσύ. Και είχες δίκαιο.»

ΣΕ ΤΡΕΙΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ (1996, σελίδες 230)

Τρεις νουβέλες:

1. ΕΚ ΒΑΘΕΩΝ…

1936. Για να κερδίσει την καρδιά της αγαπημένης του, αγωνίζεται να μάθει μια τέχνη. Τι αντιμετωπίζει;
1943. Για να υπηρετήσει την πατρίδα εντάσσεται στον ένοπλο απελευθερωτικό αγώνα. Τι είδε, τι άκουσε, πώς έκρινε;
1944. η μοιραία απόφαση. Πού θα τον οδηγήσει;

2. ΠΟΙΟΣ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟΝ…

Ένας φόνος διαπράττεται το 1976. Η έρευνα των αιτίων ανατρέχει στην κατοχή και στον εμφύλιο (1943 – 1949). Ποια η τότε δράση του νεκρού; Ύποπτοι προφυλακίζονται. Ένας ο δράστης ή συνέργησαν πολλοί;
Ένα γυναικείο τηλεφώνημα αλλάζει την πορεία των ανακρίσεων. Μια επιστολή, ανατρέπει τα πάντα;

3. Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Μια νεαρή δημοσιογράφος οδεύει προς το άγνωστο. Στα σύνορα, πάνω στο βουνό και σε μοναχικό σπίτι. Εκεί κατοικεί ο συγγραφέας – στόχος της.
Άνθρωπος είναι ή θεριό;
Άνοιξη. Τοπίο και περιβάλλον υποκινούν πειρασμούς. Αμύνεται με τη σκέψη στον αγαπημένο της και τη ζωή της στο πανεπιστήμιο.
Η συνέντευξη. Και μια συζήτηση για το μέλλον. Επιστροφή στην Αθήνα. Και;

Αντί προλόγου

Κάθε λαός έχει τα μειονεκτήματά του. Και ο λαός μας έχει τα δικά του. Αλλά και κάθε λαός έχει τις αρετές του. Και ο λαός μας έχει τις δικές του. Όπου, για διάφορους λόγους, αδρανούν οι αρετές και κυριαρχούν τα μειονεκτήματα, οι λαοί μένουν καθυστερημένοι αναπτυξιακώς, πλέουν δε σε τρικυμισμένους ωκεανούς κοινωνικώς. Αυτό συμβαίνει και στην ελληνική κοινωνία. Αιτία;..

Η παντοειδής ηγεσία μας. Με κάποιες εξαιρέσεις, η ηγεσία μας ατή κατατρύχεται με την ικανοποίηση των παθών της: αρρωστημένη φιλοδοξία, αχαλίνωτη αρχομανία, απόλυτη μισαλλοδοξία, εύκολος άνομος πλουτισμός. Η ηγεσία μας δεν υψώνεται πάνω από το επίπεδο των παθών – αδυναμιών του λαού. Τουναντίον ή είναι η ίδια έμφορτη και δέσμια αυτών ή τα καλλιεργεί ‘εν ψυχρώ’ στην ψυχή του λαού, για λόγους ψηφοθηρικούς. Αύξηση της κομματικής πελατείας, κατάληψη της εξουσίας και ικανοποίηση των λοιπών παθών της. Έτσι…

Δημιουργείται στον τόπο μια περιρρέουσα νοσηρή ατμόσφαιρα, μέσα στην οποία ασφυκτιούν και μαραίνονται οι αρετές του πολίτη: εργατικότητα, εντιμότητα, ανθρωπισμός, αναγνώριση των δικαιωμάτων του άλλου, υπακοή στο νόμο και εφαρμογή του νόμου. Αποτέλεσμα;…

Ένας συνεχής ταραχώδης κοινωνικός και πολιτικός βίος από την αρχή του αιώνα μας. Και καταλήξαμε τελικώς σε έναν εμφύλιο σπαραγμό, όμοιον του οποίου δεν γνώρισε η χώρα μας στη νεώτερη ιστορία της. Χωρίς να επιμερίζω εδώ ευθύνες, από το 1943 έως το 1949 αιματοκυλίστηκε και σφαγιάστηκε μια ολόκληρη γενεά. Τις δε συνέπειες του εμφύλιου για χρόνια τις πλήρωνε ο τόπος. Με κορωνίδα την εφτάχρονη δικτατορία (1967 – 1974) και την τραγωδία της Κύπρου. Και μετά;…

Αλλά και έκτοτε. Παρά το γεγονός της ομαλής λειτουργίας του πολιτεύματος, οι αδυναμίες των παθών της ηγεσίας εκδηλώνονται αλλού. Στον οικονομικό τομέα. Η μετά μανίας και πάθους ψηφοθηρία, οδήγησε στον καταποντισμό τα δημόσια οικονομικά της χώρας. Έχουμε καταστεί ουραγοί και φτωχοί συγγενείς στην Ενωμένη Ευρώπη. Και για την ανόρθωση της οικονομίας μας, αυτή τώρα μας ενισχύει οικονομικώς. Έχει όμως θέσει υπό κηδεμονία την άσκηση της οικονομικής μας πολιτικής. Αλλά και αυτή η αλλοπρόσαλλη και ανερμάτιστη συμπεριφορά μας στην εξωτερική πολιτική, για ψηφοθηρικούς λόγους και πάλι, επισύρει άλλοτε το χλευασμό και άλλοτε την οργή των εταίρων μας. Θα συνεχίσουμε;

Είμαι αισιόδοξος. Η ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση∙ τα μέτρα που λαμβάνονται από αυτήν∙ η μείωση των αρμοδιοτήτων της εθνικής μας κυβέρνησης και του εθνικού κοινοβουλίου και ο συγχρωτισμός μας με τους λαούς της Ένωσης, θα ασκήσουν τα ευεργετικά τους αποτελέσματα. Θα διευρύνουν τον ορίζοντά μας. Μια νέα περιρρέουσα ατμόσφαιρα θα δημιουργείται∙ θα εκτοπίζει το μίζερο κλίμα που μας περιέβαλε. Έτσι θα αναπνεύσουν και θα ανθίσουν οι αρετές της φυλής (φιλότιμο, ευφυΐα, τόλμη, συναγωνιστικό πνεύμα). Και οι επερχόμενες γενεές θα κυριαρχήσουν στην πολιτική, οικονομική και πνευματική ζωή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΤΕΡΨΗΣ (1997, σελίδες 300)

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

Για ποια λογοτεχνία πρόκειται…;

Ο άνθρωπος της εποχής μας ζει στην κοινωνία της αφθονίας. Εγκλωβισμένος δε σε αυτήν, πασχίζει διπλά. Το μεν να διαθέτει χρόνο, ώστε να εργάζεται και να κερδίζει πολλά για την απόκτηση των αγαθών της, το δε να εξοικονομεί και χρόνο για να τα απολαμβάνει.

Έτσι διακατέχεται από την αδηφάγο βουλιμία: να αποκερδαίνει πολλά, για να απολαμβάνει πολλά. Αλλά όσο και αν προσπαθεί, τόσο και αντιλαμβάνεται πως ο πανδαμάτωρ χρόνος δεν τον επαρκεί. Ούτε για το ένα ούτε για το άλλο.

Στον κύκλο αυτό της αφθονίας των αγαθών περιλαμβάνεται και το βιβλίο αυτό. Όποιος λοιπόν εκδηλώνει την επιθυμία να ψυχαγωγηθεί και μ’ αυτό, πιέζεται επιτακτικά να σμικρύνει το χρόνο που θα διαθέσει. Γι αυτό και επικεντρώνει τη προσοχή του στην αναζήτηση της ουσίας του έργου. Δηλαδή στην πλοκή του και στα διδάγματά του. Δεν τον ενδιαφέρουν και πολύ οι εκτενείς, ανούσιες, λεπτομερείς περιγραφές, ούτε οι καλλιεπείς άσκοπες ωραιολογίες. Όσοι λοιπόν (και διατηρούν ισχυρό λόγο ακόμη τα απολιθώματα αυτά) αξιούν σήμερα από ένα κείμενο να εμπεριέχει και τα παραπάνω, με το σκεπτικό ότι αυτά αναδεικνύουν τον λογοτέχνη, ζουν σε μια απώτατη εποχή, η οποία αντιπαρήλθε ανεπιστρεπτί. Αλλά δικαίωμά τους.

…Ο δικός μου δρόμος…;

Εγώ δεν επιδιώκω να με απονέμουν τον τίτλο αυτού του λογοτέχνη. Στα έργα μου αναπτύσσω μια πλοκή, γράφω λιτά, κυρίως ουσιαστικά. Χωρίς δε να περιθωριοποιώ και τον πλούτο του ελληνικού λεξιλογίου. Τα κείμενά μου όμως δεν αποτελούν ένα συνονθύλευμα στεγνών αφηγήσεων, ώστε να φαίνεται ότι ο αναγνώστης πορεύεται σε άνυδρη έρημο. Πάντοτε και κατά περίπτωση με συντομία αναπτύσσονται: κάποιο επιβαλλόμενο σχόλιο επί των γεγονότων της υπόθεσης σε συνδυασμό με την επικρατούσα στην κοινωνία μας πνευματική ατμόσφαιρα, αλλά και κάποια απεικόνιση της συναισθηματικής, ψυχικής έλλογης αντίδρασης των ηρώων μου, ανάλογα με τις αντιμετωπιζόμενες προκλήσεις στην πορεία τους. Χωρίς και να συμπλέω με τους …

…Κατεδαφιστές ή δήθεν προοδευτικούς…

Είναι βέβαιο ότι διατηρούνται μέσα μας όλα τα πρωτόγονα ένστικτα, που συνέβαλαν κάποτε στην επιβίωση του ανθρώπου. Για να επιτευχθεί όμως η κοινωνικοποίησή μας, πρώτη επιβαλλόμενη μέριμνα ήταν: να επιβληθεί η λογική και το δίκαιο πάνω στις άλογες ορμές. Να συμμορφώνεται δε το μέλος, το μεν με τα διαμορφούμενα ήθη και έθιμα αρχικώς, με το γραπτό δε νόμο αργότερα. Αλλιώς επικρεμόταν η απειλή της τιμωρίας. Σήμερα τα ένστικτα αυτά τελούν πλέον υπό περιορισμό. Είτε από την ηθική συνείδηση που έχει διαμορφωθεί στους μεν, είτε από το φόβο του νόμου στους δε. Όμως στις ημέρες μας ένας μέγιστος αριθμός αναγνωσμάτων και ένας ακατάσχετος πληθωρισμός έργων της οθόνης, διενεργούν μια χωρίς προηγούμενο εκστρατεία απελευθέρωσης όλων των αντικοινωνικών ορμέμφυτων του ανθρώπου. Καλλιεργούνται συστηματικά και εκθειάζονται: το έγκλημα σε όλες τις μορφές του και η διαστροφή της γενετήσιας ορμής στις πιο απίθανες μορφές της. Και ποιες…

…Οι δικές μου επιλογές;…

Και βέβαια στα κείμενά μου αναφέρομαι στα έργα και ‘έργα και ημέρες’ του κοινωνικού υποστρώματος ή και σε κάποια παραστρατήματα άλλων. Είναι αναπόφευκτο. Ανάμεσά τους ζούμε. Όμως αυτά τα εμφανίζω σκιωδώς και φευγαλέα τόσο, όσο κρίνω απαραίτητο να τονιστεί η ανάγκη δίωξης, περιστολής και τιμωρίας. Αναφέρομαι δε και στις σχέσεις των δύο φύλων. Τι το φυσικότερο; Όμως δεν τις διαστρέφω ούτε και τις εκπορνεύω.

Κυριαρχούν επίσης στα βιβλία μου το πολιτικό, το οικονομικό και το κοινωνικώς γίγνεσθαι. Το οποίο και ανατέμνεται θεωρητικά και πρακτικά με κάθε δυνατή ανθρώπινη αντικειμενικότητα. Αλλά η θεώρηση αυτή πραγματοποιείται με πλήρη γνώση του αντικειμένου. Και με ενσωματωμένες κρίσεις και απόψεις, που τείνουν και αποσκοπούν στον εντοπισμό της σήψης, στην υπόδειξη μέτρων θεραπείας και στη βελτίωση των δομών της εξουσίας. Ο αναγνώστης πιθανόν να μη συμφωνεί ‘εδώ κι εκεί’. Όμως αν διατηρεί ανεπηρέαστη λογική και κρίση, δεν θα οργιστεί. Θα προβληματιστεί. Αυτούς που έχουν δέσμια τη λογική και την κρίση, τους αφήνω στη δυστυχία της εξάρτησής τους.


...-  Άκουσε κυρά μου. Εσύ 'σουν το κορίτσι, εσύ να φυλαχτείς θα έπρεπε. Και στον Υμέναιο να ΄ρθεις λευκή περιστερά.

- Το φταίξιμο χρυσέ μου δεν είναι όλο δικό μου. Φταίει μαζί κι εκείνος που πρώτος με το ‘έκανε’.
Αυτός σηκώνεται, ανοίγει μια βαλίτσα, βγάζει ένα πιστόλι, σημαδεύει εξ επαφής τον κρόταφό του και…
- Θα τον σκοτώσω τον μπαγάσα, εδώ θα του φυτέψω όλες μου τις σφαίρες. Έπρεπε να σε σεβαστεί. Θα γίνω και φονιάς.
- Χρυσέ μου μην τον σκοτώσεις τον καημένο. Θ’αφήσεις μόνο κι ορφανό τ’ αγέννητο παιδί του.
- Τιιι: σε άκουσα καλά; Είπες πως είσαι έγκυος.
- Δυο μηνών χρυσέ μου.
- Και τώρα με το λες;
- Εγώ να στο πω χρυσέ μου; Εσύ με ρώτησες ποτέ; Τρεις μήνες τώρα με πηδάς. Δεν σε το είπε η μαμά σου το πώς γεννιούνται τα παιδιά;
Αυτός την αγκαλιάζει.
- Γλυκιά μου γυναικούλα.
Κι αυτή τον αγκαλιάζει.
- Πατέρα του παιδιού μας.
- Πάμε να ξαναξαπλώσουμε…
- Όχι μόνο να ξαπλώσουμε χρυσέ μου.
- Ε, τι άλλο να κάνουμε γλυκιά μου;
- Να κάνουμε και τα λοιπά, και τα λοιπά, και τα λοιπά…

ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΗ ΤΟΥ ΠΡΟΚΡΟΥΣΤΗ (2004, σελίδες 800 σε δύο τόμους)

Ιστορικό και πολιτικοκοινωνικό μυθιστόρημα.

ΕΝΑΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΙΣΜΟΣ

Κατά την Ελληνική μυθολογία ο Προκρούστης ήταν ένας θηριώδης ληστής με πεδίο δράσης του στην περιοχή της Ελευσίνας. Ο δυστυχής οδοιπόρος που θα έπεφτε στα χέρια του μεταφερόταν στην καλύβα του. Εδώ ο ληστής τον ξάπλωνε στο κρεβάτι του και τον έδενε πάνω σ’ αυτό.

Αν το θύμα ήταν πιο κοντό από το μήκος του κρεβατιού, ο ληστής το τραβούσε από τα πόδια, ως ότου το σώμα του θύματος ισοζυγιστεί με το μήκος του κρεβατιού. Αν εξ αντιθέτου τα πόδια του θύματος ξεπερνούσαν το μήκος του κρεβατιού, τότε έκοβε με πριόνι το υπερβάλλον.

Αν μια κοσμοθεωρία θεωρεί εαυτήν ότι κατέχει την απόλυτη αλήθεια, προτείνει δε ως κοσμοσωτήριο μέσο για μια κοινωνία ένα συγκεκριμένο πολιτικοοικονομικό σύστημα, τότε οι μύστες της τείνουν να το επιβάλλουν και να το διατηρήσουν. Μοναδικά μέσα τους θα είναι κατ’ ανάγκη: ένα ολοκληρωτικό μονοκομματικό καθεστώς, η βία, ο καταναγκασμός και η καταστολή. Γι αυτό και ο κάθε πολίτης πρέπει να προσαρμόζεται σ’ αυτό ένα τέτοιο καθεστώς προσομοιάζει πλήρως με την ΚΛΙΝΗ ΤΟΥ ΠΡΟΚΡΟΥΣΤΗ.

Αν ένα μέλος της κοινωνίας αυτής διάγει βίο σιωπηλό, δεν εκθειάζει, δε χειροκροτεί, θεωρείται εν δυνάμει ανατρεπτικό, γιατί δεν εκπληρώνει τις προσδοκίες του καθεστώτος. Αν πάλι κάποιο μέλος διανοηθεί να διανοίξει πλατύτερους ή διαφορετικούς ορίζοντες, τότε υπερακοντίζει τα όρια του καθεστώτος και θεωρείται ως «Δρων ανατροπέας».

Και για τους δυο το καθεστώς λαμβάνει τα μέτρα του.

Η υπόθεση του μυθιστορήματός μου διαδραματίζεται σε μια εποχή, στην οποία διεξάγονταν έντονες ιδεολογικές αντιπαραθέσεις. Αντικείμενό τους τα πολιτικά και οικονομικά συστήματα, που αποσκοπούν στη βελτίωση των κοινωνικών συνθηκών μέσα στις οποίες θα ζουν οι ανθρώπινες κοινωνίες. Στην πραγματικότητα όμως δύο ήταν οι κυρίαρχες. Ασυμβίβαστες μεταξύ τους και άκρως συγκρουσιακές.

α. Η ιδεολογία της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας με την οικονομία της αγοράς και

β. Η ιδεολογία της δικτατορίας του προλεταριάτου κατά την κομμουνιστική θέση με κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας.

Παράλληλα την ίδια εποχή η ανθρωπότητα γνωρίζει έναν δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο μέσα στον ίδιο τον εικοστό αιώνα. Σ’ αυτόν άθελά της εμπλέκεται και η Ελλάδα. Το αποτέλεσμα γι αυτήν είναι να υποστεί μι τριπλή κατοχή στα έτη 1941-44. Ακριβώς στην περίοδο αυτής της κατοχής, δίδεται η ευκαιρία στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας να ανδρωθεί κα να ενδυναμωθεί τόσο ώστε να τεθεί το δίλημμα:

Δημοκρατία ή Κομμουνισμός;

Το δίλημμα αυτό λύθηκε με έναν επταετή εμφύλιο πόλεμο (1943-49), με νίκη της Δημοκρατίας. Παγκοσμίως δε το δίλημμα αυτό επιλύθηκε από μόνο του. Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 τα κομμουνιστικά καθεστώτα καταρρέουν από μόνα τους σε όποια χώρα έχουν επιβληθεί. Πώς διατηρήθηκαν όμως στα χρόνια της «δόξας» τους; Όλοι το γνωρίζαμε. Επισήμως όμως διαπιστώνεται μετά τη λήξη της διάρκειάς τους

Το 1997 κυκλοφορεί στη Γαλλία ένα βιβλίο με τον τίτλο

LE LIVRE NOIR DU COMMUNISME

Η Μαύρη Βίβλος του Κομμουνισμού

Συγγραφείς του έξι Γάλλοι ιστορικοί. Οι Stéphane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Panné, Andrzej Paczkowski, Karel Bartošek, Jean-Louis Margolin.

Μετά από επιτόπιες έρευνες των συγγραφέων αυτών, αποδείχθηκε ότι τα θύματα των καθεστώτων αυτών σε βάρος των λαών τους ανέρχονται σε εκατό εκατομμύρια με ανάλυση κατά χώρα.

Ύστερα από τα παραπάνω, αποδεικνύεται αυτό που στις Δημοκρατικές χώρες ήταν γνωστό. Ότι η κομμουνιστική ιδεολογία με το ολοκληρωτικό πολιτικό καθεστώς που επέβαλε και με την κατάργηση της ιδιοκτησίας στην οικονομία, κρύβει μέσα στην καρδιά της την τάση επιβολής και διατήρησής της με τη βία, τον εξαναγκασμό και την καταστολή. Την εγγενή αυτή τάση θα την παρακολουθήσετε στην πορεία του έργου μου, στο οποίο έδωσα τον τίτλο που αρμόζει:

ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΗ ΤΟΥ ΠΡΟΚΡΟΥΣΤΗ

Όλοι οι λαοί επιθυμούν και επιδιώκουν αλλαγές στον τρόπο διακυβέρνησής τους και στην κατά το δυνατόν δίκαιη κατανομή του εθνικού προϊόντος τους, σύμφωνα με την εξέλιξη των ιδεών και των συνθηκών παραγωγής. Αυτό είναι το χάρισμα της Δημοκρατίας. Μεταβάλλεται και προσαρμόζεται αναίμακτα. Και σε τελευταία ανάλυση:

«Καμία αλλαγή της κοινωνίας δεν αποκτά τη νομιμότητά της, 

όταν επιβάλλεται έτσι, ώστε στο όνομά της 

να θυσιάζονται οι ελευθερίες του ατόμου.»

Βιβλιογραφία

Ως συγγραφέας του έργου αυτού, επιδίωξα να εμφανίσω στον αναγνώστη ανάγλυφη την εικόνα της εποχής. Για αυτό παρέστη ανάγκη να προστρέξω και να συμβουλευθώ, κατά περίπτωση, βιβλία των παρακάτω συγγραφέων:

1. Αβέρωφ Γεώργιος, Πολιτικός και συγγραφέας
«Φωτιά και τσεκούρι»

2. Βαφειάδης Μάρκος, Στρατιωτικός αρχηγός του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (Δ.Σ.Ε.) και πρωθυπουργός της επαναστατικής κυβέρνησης του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδας
«Απομνημονεύματα»

3. Γ.Α.Λ.,
«Η κατά της Μακεδονίας επιβουλή»

Έκδοση δεύτερη 1996

4. Γενικό Επιτελείο Στρατού,
«Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος 1940-41»

5. Ζαούσης Αλέξανδρος, Ιατρός – Ιστορικός
«Η τραγική Αναμέτρηση»

6. Καργάκος Σαράντης, Εκπαιδευτικός - Ιστορικός
«Από το Μακεδονικό ζήτημα στην εμπλοκή των Σκοπίων»

7. Καζάκης Νεόκ.,
«Το Μακεδονικό πρόβλημα»

8. Κολλιόπουλος Ιωάννης, Καθηγητής Πανεπιστημίου
«Λεηλασία Φρονημάτων»

9. Μπαρτζώκας Βασίλειος, Πολιτικός επίτροπος στο Δ.Σ.Ε. του ΚΚΕ
«Εθνική Αντίσταση και Δεκέμβριος 1944»

10. Παπαϊωάννου Αχιλλέας. Διοικητής ταξιαρχίας του Δ.Σ.Ε.
« Η διαθήκη του Νίκου Ζαχαριάδη»

11. Παπάγος Αλέξανδρος, Αρχιστράτηγος
«Ο πόλεμος της Ελλάδας 1940 – 41».

12. Πλούμης Δημήτριος, Στρατιωτικός
«Η Ελληνική τραγωδία 1946 – 1949»

13. Ρούσος Γεώργιος, Ιστορικός
«Νεώτερη Ιστορία του ελληνικού Έθνους»

14. Τερζάκης Άγγελος, Συγγραφέας – Λογοτέχνης
«Η Ελληνική Εποποιία 1940 – 41»

15. Τσιούλκας Κων/νος, Γυμνασιάρχης
«Συμβολαί εις την διγλωσσίαν των Μακεδόνων»

16. Φαράκος Γρηγόριος, Πρώην Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ
α. «Δεκέμβριος 1944»
β. «Άρης Βελουχιώτης»

17. Χατζηπαναγιώτου Γ. (Καπετάν Θωμάς),
«Η πολιτική διαθήκη του Άρη Βελουχιώτη»

18. Χατζής Θανάσης, Ανώτατο Στέλεχος του ΚΚΕ
«Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε»

19. Χολέβας Ι.,
«Οι Έλληνες Σλαβόφωνοι της Μακεδονίας»

20. Χρυσοχόου Αθανάσιος, Στρατιωτικός, Γενικός Διοικητής Μακεδονίας στην κατοχή
«Η κατοχή εν Μακεδονία»

21. Ακαδημία Επιστημών της «Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών» ή Σοβιετικής Ένωσης (τίτλοι της Ρωσικής Αυτοκρατορίας)
«Διαλεκτικός Υλισμός»

22. Le livre noir du communisme, «Η μαύρη βίβλος του Κομμουνισμού» έξι Γάλλων ιστορικών υπό την επίβλεψη του Stéphane Courtois, σε ελληνική μετάφραση.

Η ΞΑΝΘΗ ΝΕΡΑΙΔΑ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ (2006, σελίδες 190)

Στην πορεία της επίγειας ζωής μας, συχνά παρεμβαίνουν απρόσμενα και απροσδόκητα κάποια γεγονότα, που αυτά πλέον θα είναι καθοριστικά για το εναπομένον μέλλον της. Ένα τέτοιο γεγονός μπορεί να φέρνει την ευτυχία. Αλλά μπορεί να φέρει και τη δυστυχία.

Εγώ είχα τη μεγάλη ευτυχία να ζήσω έντονα ένα ευτυχές γεγονός. Όμως, και πριν την ώρα του, ακολούθησε ένα δυστυχές γεγονός. Το πέρασμά του ήταν τόσο έντονα επίπονο, που άφησε πίσω στον συναισθηματικό μου κόσμο μια βαθιά ανεπούλωτη πληγή. Κάθε τυχόν ανεπαίσθητη, σα χάδι, ανάμνηση που θα αγγίσει την ουλή της, τότε εμφανίζεται ολόκληρο και ολοζώντανο στην οθόνη της μνήμης μου.

Η αναπόληση αυτή βουρκώματα με φέρνει σιωπηλά και πνιχτούς λυγμούς. Καμιά φορά δε και δάκρυα…

…και συνδεθήκαμε. Τώρα την χαίρομαι και με χαίρεται. Και ούτε μια στιγμή δεν περνά από το μυαλό μου ότι κάποια μέρα η παρουσία της θα με λείψει. Ότι ήρθε στον κόσμο μου σαν ένας κομήτης που άστραψε στο πέρασμα του και χάθηκε στο άπειρο. Αντίθετα. Η ευτυχία μου είναι τόση, που έχει κατακλύσει και τη Λογική. Δεν την αφήνει να διανοηθεί, ότι η ‘αναδυόμενη Αφροδίτη’ ήρθε για είκοσι μέρες επί γης. Και θα φύγει. Σαν τα αποδημητικά πουλιά. μόνον που αυτή θα ακολουθήσει την αντίθετη φορά. Θα φύγει καλοκαίρι από τη μαγεία της 'ζεστής' θάλασσας και το θερμό κλίμα και θα προσγειωθεί στον παγερό βορρά. Εγώ με τη σειρά μου θα μείνω εδώ. Και θα αναπολώ, ποιος ξέρει για πόσα χρόνια, το πέρασμα από κοντά μου μιας ‘ξανθής νεράιδας του Βορρά’…

ΕΚΕΙΝΟ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ (2008, σελίδες 205)

Εμείς γιε μου, από μια εσωτερική παρόρμηση υποκινούμενοι, προσφέρουμε αφιλοκερδώς και κάποιες υπηρεσίες στην πατρίδα. Κάποιοι άλλοι τα αρπάζουν από την πατρίδα. Αυτούς εμείς τους αποκαλούμε κλέφτες. Αυτοί χαρακτηρίζουν εμάς ως βλάκες και κορόιδα.

Όλοι λέμε πως σεβόμαστε την ελευθερία του λόγου. Φυσικά εμείς εννοούμε τον δικό μας λόγο. Την ελευθερία αυτή την επιτρέπουμε στους άλλους, εφόσον συμφωνούν με τον δικό μας λόγο.

«Όλα δείχνουν πως με παγίδεψαν, γι αυτό με έστειλαν εδώ ως προσωρινό δάσκαλο. Για να με έχουν στο χέρι τους. Σίγουρα πρόκειται για τις συκοφαντίες που διαδίδει ένας αλήτης, κουμάσι και δήθεν φοιτητής.

«Γιατί τον άφησαν ελεύθερο οι Γερμανοί. Σίγουρα πρόδωσε. Τώρα είναι πληροφοριοδότης τους». Τον ξέρουν. Και ούτε τον πιστεύουν. Τους συμφέρει όμως να κάνουν πως τον πιστεύουν. Τι με περιμένει; Η αγωνία και η φοβία εγκαθίστανται μέσα μου».

- Βρε Κωστή. Τι πέτρες, χαλίκια και τσιμέντα φέρατε δω;
- Θα κάνουμε ένα μέρος για να σας χορεύουμε μωρή Κτ’νιώ.
- Και τι χορούς θα μας χορεύετε;
- Ευρωπαϊκούς.
- Αυτούς τους αγκαλιαστούς;
- Ναι.
- Βρε χαζός είσαι; Θα σας αφήνουμε εμείς τα κορίτσια να μας αγκαλιάζετε εσείς τ’ αγόρια μπροστά στις μάνες μας και στους μπαμπάδες μας; Δε σφάξανε.
- Θα τους μιλήσ’ ο πρόεδρος.
- Εμ τότε σ’αυτό το ταψί που κάνατε, εμείς τα κορίτσια θα σας χορέψουμε στο ταψί.
- Πίστα το λεν’.
- Το ίδιο κάν’.

- Όταν Δημόκριτε κάποιας η καρδιά χτυπά για κάποιον, τότε αυτή, και αν δεν ελπίζει τίποτε για το μέλλον, θα παρασυρθεί για να χαρεί το παρόν, με οποιοδήποτε τίμημα πληρώσει στο μέλλον.

- Κι εμένα Ευδοξούλα χτυπά η καρδιά μου για κάποια. Αν κι εκείνης η καρδιά απελπισμένα χτυπά για μένα, εγώ δε θα ‘παίξω’ μαζί της. Για να μην πληρώσει αυτή το τίμημα στο μέλλον.



Από το ανθολόγιο του Ιωάννου Στοβαίου. Το συνέγραψε μετά από μελέτες όλων των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. Δηλαδή τι έγραψε ο καθένας. Για τον πόλεμο, την ειρήνη, την αγάπη, το μίσος, την αδικία, τον φθόνο κλπ. Τον φθόνο που γίνεται λόγος στο βιβλίο αυτό και τις συνέπειές του.

• Τους οδοιπόρους της δόξας τους ακολουθεί ο φθόνος.
• Ο φθόνος είναι το έλκος της ψυχής.

Σωκράτης

• Οι φθονεροί λυπούνται για τις δικές τους συμφορές αλλά λυπούνται και για τα αγαθά των άλλων.

Θεόφραστος

• Ο φθόνος αναπτύσσεται μεταξύ των ζωντανών ανθρώπων προς τους ανταγωνιστές. 

Θουκυδίδης 

• Ο πολίτης φθονεί τον συμπολίτη του που ευτυχεί. Και τρέφει εναντίον του μια κρυφή έχθρα.

Ηρόδοτος

Ο Δημοσθένης έλεγε, ότι πολλές φορές τον ερχόταν να ευχηθεί την εξόντωση των κακών. Αλλά φοβόταν να το πράξει, μήπως από την ευχή του ερημωθεί ολόκληρη η πόλη.


Ο Ιωάννης ήταν Μακεδόνας. Γεννήθηκε στην τότε πλούσια πόλη Στόβοι περί το 400-500 μετά Χριστόν. Από αυτήν τον έδωσαν οι μεταγενέστεροι και το επίθετο Στοβαίος. Βρισκόταν στο βορειότερο άκρο της αρχαίας Μακεδονίας. Στη συμβολή των ποταμών Εριγώνας, που κατέρχεται από τα βουνά και τον ποταμό Αξιό. Σε ευθεία γραμμή περί τα εκατόν είκοσι χιλιόμετρα από τα σύνορά μας. Νεότερες ανασκαφές ανέδειξαν μεταξύ άλλων και ένα τεράστιο Ελληνικό Μακεδονικό θέατρο. Μόνον οι Έλληνες έκτιζαν θέατρα. Αυτά αποδεικνύουν πως οι Μακεδόνες ήταν Έλληνες. Και ελληνικά μιλούσαν και σπούδαζαν οι κάτοικοι της πόλης αυτής.

ΤΟ ΜΗΛΟΝ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ (2012, σελίδες 260)

ΤΟ ΜΗΛΟΝ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ

ή 

ΤΟ ΜΗΛΟΝ ΤΗΣ ΕΡΙΔΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΚΟΡΩΝΙΣ 

Η Μυθολογία...

ΤΟ ΜΗΛΟΝ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ είναι γνωστό από τη μυθολογία μας.

Έρις η θεά από οργή παρακινούμενη έριξε ανάμεσα στις τρεις ωραιότερες θεαινές ¨Ηρας - Αθηνάς και Αφροδίτης, ένα μήλο επάνω στο οποίο ήταν η επιγραφή «Τη καλλίστη». Έτσι οι τρεις θεαινές έριζαν μεταξύ τους ποια είναι η ωραιότερη, για να το πάρει.

...Ο Μύθος...του έργου μου

Στο έργο μου αυτό ΜΗΛΟ ΤΗΣ ΈΡΙΔΑΣ είναι μια ωραιοτάτη μαθήτρια της τετάρτης τάξης του Γυμνασίου (σήμερα πρώτης Λυκείου). Γι αυτήν την μαθήτρια έριζαν και θα ερίζουν δυο μαθητές της έκτης τάξης (σήμερα τρίτης Λυκείου), για το ποιος θα κερδίσει την καρδιά της.

...η ιστορία...

«ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΚΟΡΩΝΙΣ»

το 1948 στη βράση του εμφυλίου πολέμου ο στρατός του ΚΚΕ οργανώνεται αμυντικά με οχυρώσεις πάνω στα δυο γειτνιάζοντα όρη Γράμμος και Βίτσι. Από εδώ θα εξορμά τις επιθετικές του ενέργειες. Από την άλλη, ο Εθνικός Στρατός με βάση το «ΣΧΕΔΙΟ ΚΟΡΩΝΙΣ» προετοιμάζεται να εξορμήσει, να τα κυριεύσει, να καταστρέψει τα οχυρά και να τα διατηρήσει ο ίδιος. Με μια λοιπόν επιτρεπτή λογοτεχνικώς προσομοίωση, τα δυο βουνά καθίστανται «Μήλο της Έριδας» μεταξύ των αντιμαχομένων. Ποιος θα τα πάρει; Το Σχέδιο αυτό το έχει συντάξει ο Στρατηγός Γκλαβάνης (για ευνόητους λόγους δεν αναφέρω το αληθές επώνυμό του). Θα αναφερθεί το Σχέδιο στη σειρά του.

...το αποτέλεσμα;...

Στην αναταραχή που επακολούθησε, αναμειγνύονται τώρα στο έργο δύο Αξιωματικοί. Μόνιμος Λοχαγός ο ένας, έφεδρος Υπολοχαγός ο άλλος. Πρόκειται για τους δύο παραπάνω συμμαθητές, που έριζαν για την καρδιά της ωραιοτάτης μαθήτριας, που τελικά την κέρδισε ο ένας. Αυτός ο ένας καταγγέλλει τον άλλον για προδοσία εν ώρα πολέμου. Ότι δηλαδή ο άλλος παρέδωσε στον εχθρό το όλο ή μέρος του «ΣΧΕΔΙΟΥ ΚΟΡΩΝΙΣ». Αυτός ο άλλος καταδικάζεται από το έκτακτο Στρατοδικείο, χωρίς καν να κλητευθεί, σε ισόβια δεσμά...

...επιβαλλόμενη επεξήγηση...

Η καταγγελία του ενός, η ερήμην καταδίκη του άλλου και η περαιτέρω πορεία της υπόθεσης αυτής, συνιστούν ένα μέρος του μυθιστορήματος. Όχι της πραγματικότητας. Γι' αυτό και παρίσταται ανάγκη να συμμετέχει και το όνομα Στρατηγός Γκλαβάνης. Όμως όχι πλέον ως ένα ιστορικό πρόσωπο. Αλλά ένα πρόσωπο φανταστικό. Όπως τα λοιπά πρόσωπα του μυθιστορήματος. Ουδεμία ανάμειξη ή συμμετοχή του. 

Σ' ένα διάλειμμα κάποιου Γυμνασίου ένας μαθητής μεγαλύτερης τάξης πλησιάζει τον πρωτοετή Δημόκριτο
- Ρε μπαγάσα πού το γνωρίζεις εσύ «Το μήλο της Έριδος»;
- Για ποιο μήλο ρωτάς ρε φίλε;
-Για την Πόπη ρε. Την Ποπίτσα!
Εδώ οι μικροί την χαλβαδιάζουν και οι μεγάλοι την διεκδικούν. Η Πόπη έχει γίνει «το μήλο της Έριδος» μεταξύ τους.

.....................................................................

Χάραμα 28 Οκτωβρίου 1940 στη Θεσσαλονίκη, οι σειρήνες του πολέμου ουρλιάζουν. Η Ιταλία μας κήρυξε τον πόλεμο.
Σε λίγο ο Γιώργος, έφεδρος ανθυπολοχαγός τώρα, καταφθάνει στην πόρτα του σπιτιού της Πόπης, φοιτήτρια τώρα. Την βρίσκει κλειδωμένη με ένα σημείωμα καρφιτσωμένο πάνω της:
Αγαπημένε μου
Έφυγα βιαστικά για να προφτάσω το Λεωφορείο της Βέροιας. Όμως αν σταθείς μπροστά της και κλείσεις τα μάτια, θα με δεις  όρθια και δακρυσμένη να σ' αποχαιρετώ.
Να πας στο καλό Γιώργο μου και να επιστρέψεις ζωντανός.
....................................................................

Πολυαγαπημένη μου
Άνθος αξιοζήλευτο απ' όλα της γης τα άνθη.
Δεν σε πρόφτασα. Κι εμείς ξεκινούμε για τον σιδηροδρομικό σταθμό. Από εκεί τα τρένα θα μας μεταφέρουν προς το μέτωπο.
Εάν επιζήσω του πολέμου, ξέρω. Τα είπαμε. Εσύ θα έχεις πάρει χωριστά το δρόμο της ζωής σου. Το ίδιο κι εγώ. Μα αν κατά τύχη κάπου διασταυρωθούν οι δρόμοι μας, θα είμαστε δύο ξένοι. Δύο ξένοι με κοινά τα εφηβικά και νεανικά μας όνειρα.
Μα αν μοίρα κακή το θέλει, κάπου να πέσω και να μην ξανασηκωθώ, τότε και μόνον τότε, σε παρακαλώ πολύ, άναβε και για μένα ένα κερί.

Εις ανάμνηση

"Ενθυμούμεθα όλοι ασφαλώς την μωράν προπαγάνδα, η οποία προηγήθη της μεγάλης μάχης του Γράμμου το 1948. Από χείλη επισήμων και ανεπισήμων εδόθη η υπόσχεσις, ότι «αι επιχειρήσεις εκείναι, θα ετερμάτιζον τον συμμοριακόν πόλεμο». Με ολίγον κοινόν νου θα είχε αποφευχθεί η δοκιμασία του Εθνικού Στρατού, η οποία παρ΄ολίγον να αποβεί ολεθρία" 

Π. ΣΙΦΝΑΙΟΣ "Στοιχεία Προπαγάνδας" 1949, σελ 12

Διδάχθηκε στη Σχολή Διαφωτιστών του Στρατού.

- Καλημέρα σας, κ. Δημόκριτε. Είμαι ο Παυλίδης Χρήστος.

- Καλημέρα Χρήστο. Κάθισε. Πρέπει να με θυμάσαι. στην ίδια Ταξιαρχία ήμασταν. Πώς και δεν ήρθες να με δεις;

- Ε, εγώ ψήφισα Πλαστήρα.

- Και τι μ' αυτό;

- Τώρα ξέρεις. Στενός ο κύκλος εδώ. Θα μ' έβλεπε κανένα μάτι και θα έλεγε "Βρε τον Χρήστο! Και μας παριστάνει τον Δημοκρατικό"

- Γιατί Χρήστο; Εμείς δεν είμαστε Δημοκρατικοί; Κουτσά στραβά η Δημοκρατία λειτουργεί.

- Μωρέ όλοι το ίδιο είμαστε. Αλλά ξύνουμε τα νύχια μας, για να δημιουργούμε αγεφύρωτες διαφορές και να σφαζόμαστε. 

Άρθρο κατά του Δημοψηφίσματος των Συνταγματαρχών

Για όσους δεν τα έζησαν τότε και για όσους στο μέλλον θα διαβάζουν το βιβλίο αυτό.

Μέσα Ιουλίου 1973. Από την τηλεόραση ακούγεται ένα εμβατήριο, τελειώνει το εμβατήριο, εμφανίζεται η παρουσιάστρια. "Κυρίες και Κύριοι ο κ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας". Ένα τρίχρονο νήπιο παίζει σε μια γωνιά και παρακολουθεί την τηλεόραση. Εμφανίζεται ένας που με το κεφάλι του, ως λίγο πιο κάτω από το λαιμό, γεμίζει την οθόνη. Μάτια αγριωπά, πρόσωπο έξαλλο, ύφος αρπακτικού όρνεου και αρχίζει τις κραυγές, το νήπιο τρομάζει. Τρέχει και κρύβεται στην αγκαλιά της μάνας του. Κρύβει και το πρόσωπό του. Οι κραυγές τόσο έντονες με συνοδεία ύφους απειλητικού, ώστε να τρίζουν οι υαλοπίνακες στα παράθυρα. Είναι ο Γεώργιος Παπαδόπουλος. Ηγέτης των πραξικοπηματιών Αξιωματικών που κατέχουν την εξουσία. Ο ομιλητής υποστηρίζει την υπερψήφιση του συντάγματός του στο δημοψήφισμα, που θα διεξαχθεί τέλη Ιουλίου. Ένα σύνταγμα που ως ένας άλλος Ναπολέων, το έχει κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του. Ο Ναπολέων είχε να επιδείξει νίκες λαμπρές της Γαλλίας εναντίον μιας συμμαχίας που την απάρτιζαν η Αγγλία, η Αυστρία, η Πρωσία, η Ρωσία. Ο κ. Παπαδόπουλος; Άγνωστος.

Μέχρι τις 16 Ιουλίου 1973 καμία από τις ημερήσιες εφημερίδες Αθηνών-Θεσσαλονίκης δεν τολμά να γράψει κάτι που να παρακινεί τους Έλληνες να καταψηφίσουν το σύνταγμα. Μια επαρχιακή εφημερίδα και ένας αρθρογράφος το τολμούν. Ο τολμών αρθρογράφος ήταν ο συγγραφέας του βιβλίου αυτού. Οι υπεύθυνοι της εφημερίδας-μακαρίτες τώρα- Γιάννης Σπανίδης και Χαράλαμπος Ξανθόπουλος. Ήταν η τότε εκδιδόμενη εβδομαδιαία εφημερίδα

ΦΡΟΥΡΟΣ ΤΗΣ ΗΜΑΘΙΑΣ

αριθμός φύλλου 913, ημέρα Δευτέρα 16 Ιουλίου 1973.

Τίτλος: ΕΝ ΟΨΕΙ ΤΟΥ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ

 ΥΠΟ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΓΚΟΡΗ-Δικηγόρου

Ο αρθρογράφος ήδη βρισκόταν σε παραθαλάσσια τοποθεσία για διακοπές. Από κει συνέχισε να παρακολουθεί ανήσυχος όλες τις εφημερίδες. Ευελπιστεί να εμφανιστεί και κάποιος άλλος που να γράψει ένα άρθρο κατά του συντάγματος, για να τον έχει παρέα σε τυχόν συνέπειες. Και να! Η απογευματινή εφημερίδα ΒΡΑΔΥΝΗ. Αρθρογράφος απόστρατος Στρατηγός. Τίτλος του άρθρου του Η ΨΗΦΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΞΙΦΟΣ. Κάπως ηρέμησε και ο πρώτος. Στην μεταπολίτευση ο Στρατηγός διορίστηκε Υπουργός Δημόσιας Τάξης.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος;
Το εκφράζει σαφώς η αυτή εφημερίδα με μια γελοιογραφία της. (Δεν θυμάμαι το γελοιογράφο).

Ένας κρητικός στέκεται όρθιος. Απέναντί του μια ψηφοδόχος, την παρατηρεί, παίζει την λύρα του και τραγουδά.

Ποιος είδε ποιός ματάκουσε 

Τέτοιο κουτί ρημάδι .

ΟΧΙ να ρίχνεις το πρωί

Να βγαίνει ΝΑΙ το βράδυ.

Διαβάστε λοιπόν:

Η ΨΗΦΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΝΟΡΘΟΔΟΞΑ ΜΕΣΑ….

Ένας λαός ποτέ δεν μπορεί να έχει τις ίδιες αντιλήψεις όσον αφορά τον τρόπο διακυβέρνησής του.
Υπάρχουν διάφορες απόψεις και λύσεις, όσες και οι πολίτες που την αποτελούν.

Οι διαφορές οφείλονται στα ατομικά συμφέροντα αφ’ ενός, αλλά και στην ιδεολογία του καθ’ ενός, σχετικά με τον καλύτερο τρόπο διακυβερνήσεως και οι πολίτες συνενώνονται μεταξύ τους κατά την ομοιότητα του σκοπού τους και συστήνουν τα πολιτικά κόμματα.

Αφού, όμως, οι διαφορές των απόψεων είναι δεδομένες και αναπόφευκτες, σημασία έχει πώς θα λυθούν αυτές και ποιου κόμματος οι απόψεις θα επικρατήσουν. Η διαφορά θα λυθεί με τα όπλα η με την ψήφο; Και επειδή τα όπλα δεν ήταν η ενδεδειγμένη λύση, επεκράτησε η αρχή: οι διαφορές να λύνονται σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα με τον αριθμό των ψήφων. Δυστυχώς, όμως, η αρχή αυτή ανετράπη το 1967. Μια ομάδα Αξιωματικών, χρησιμοποιώντας τα όπλα κατέλαβε την εξουσία, ενώ οι αντίπαλοι, μη έχοντας τι να αντιτάξουν, υπέκυψαν. Οι καταλάβοντες την εξουσία ισχυρίστηκαν ότι οι ένοπλες δυνάμεις χάριν σωτηρίας του έθνους, κατέλαβαν την εξουσία. Βέβαια εμείς ξέρουμε ότι λέγοντας ένοπλες δυνάμεις δεν εννοούμε τους οπλίτες. Εννοούμε τα μόνιμα στελέχη. Δηλαδή τους Αξιωματικούς.

Τώρα ποια συναισθήματα, ευγνωμοσύνης η δυσαρέσκειας, γεννήθηκαν στην ψυχή του λαού έναντι των Αξιωματικών, θα μπορούσε και πάλι να διακριβωθούν με τον αριθμό των ψήφων. (Ελεύθερη και ανεμπόδιστη ψηφοφορία). Αλλά αυτό και πάλι αποκλείστηκε. Απεναντίας προκηρύχθηκε ένα δημοψήφισμα, στο οποίο δεν επιτρέπεται να εκφράσουν τις απόψεις τους οι αντίπαλοι σε δημόσιες συγκεντρώσεις ( μέχρι στιγμής που γράφεται το παρόν). Εάν επιχειρήσουν συγκεντρώσεις αυτές δεν θα είναι σύμφωνες με τον ισχύοντα νόμο και θα επιχειρηθεί η διάλυσή τους ακόμη και με τα όπλα. Έτσι, πάλι , επεμβαίνουν τα όπλα. Όχι ο αριθμός των ψήφων.

…ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Η ημέρα, λοιπόν, του προκυρηχθέντος δημοψηφίσματος πλησιάζει και οι υποστηρικτές του ΝΑΙ με το μονοπώλιο Τηλεόρασης και Ραδιοφώνου, προσπαθούν να πείσουν το λαό ότι με την κατάργηση της Βασιλείας αυτόματα καθιερώθηκε η δημοκρατία.

Θα πρέπει όμως να τονίσουμε και εμείς με τη σειρά μας ότι η δημοκρατία ενός πολιτεύματος δεν εξαρτάται από το αν έχει βασιλεία ή όχι. Αυτά ήταν τα συνθήματα μιας εποχής που οι βασιλιάδες ήταν απόλυτοι άρχοντες και ανεξέλεγκτοι. Αλλά οι καιροί άλλαξαν. Σήμερα θα μπορούσαμε να πούμε ότι η δημοκρατία γεννιέται όπου καταργείται μια αυταρχική-τυραννική κυβέρνηση. Μπορεί επομένως ένα πολίτευμα να μην έχει βασιλεία και όμως να είναι δικτατορικό-τυραννικό με τη συγκέντρωση της εξουσίας σε ένα πρόσωπο ( Ισπανία, Πορτογαλία), ή με την άσκηση της εξουσίας από ένα κόμμα (Κομμουνιστικά καθεστώτα).

…ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ…

Εξ’ αιτίας λοιπόν αυτής της σύγχυσης η επιστήμη σήμερα διαχωρίζει τα πολιτεύματα σε "Δημοκρατικά" και "Αυταρχικά".

Στα Δημοκρατικά πολιτεύματα ο πολιτικός αγώνας διεξάγεται στο φώς, ελεύθερα, σε ανοικτούς ορίζοντες. Μπορεί να υπάρχουν πολλά πολιτικά κόμματα, οπωσδήποτε όμως υπάρχουν δύο. Ο αγώνας είναι δημόσιος και ανοικτός στον Τύπο και στο Ραδιόφωνο και στην Τηλεόραση. Υπάρχουν ατομικές ελευθερίες που επιτρέπουν στον καθένα να εκφράσει ελεύθερα τη γνώμη του, να εγγραφεί σε πολιτικές οργανώσεις και να συμμετέχει σε δημόσιες εκδηλώσεις. Η εξουσία γίνεται αντικείμενο διεκδικήσεως από τις πολιτικές ομάδες σε τακτά χρονικά διαστήματα και ποτέ αυτοί που την ασκούν δεν ταυτίζονται με το πολίτευμα, ο κρατικός μηχανισμός πρέπει να μένει ουδέτερος.

Δεν θα αναφέρω, βέβαια, ποια είναι τα χαρακτηριστικά του " Αυταρχικού πολιτεύματος", θα παραθέσω όμως ένα απόσπασμα από δημοσίευμα των "Τάιμς της Νέας Υόρκης", σχετικά με τα εκεί συμβαίνοντα με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. "…. Τι είναι εκείνο που θα αποτελούσε τυραννία στις Ηνωμένες πολιτείες; Θα ήταν ο περιορισμός του Κογκρέσσου σε δευτερεύοντα ρόλο ως προς την εκπόνηση της κρατικής πολιτικής, η δυσφήμηση των πολιτικών αντιπάλων, η κατασίγαση και φίμωση των εντονότερων μορφών αντιρρήσεως, η εκβίαση της τηλεοράσεως, του ραδιοφώνου και του τύπου…. και η συγκέντρωση όλης της εκτελεστικής εξουσίας στα χέρια του Προέδρου…".

…ΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΤΩΡΑ…

Με βάση τις ανωτέρω σκέψεις, ο αναγνώστης μπορεί να βγάλει το συμπέρασμά του. Αν αποκτήσαμε δηλαδή δημοκρατικό καθεστώς ή όχι. Γίνεται δηλαδή εκλογή Προέδρου και Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας, αλλά δεν επιτρέπεται αντίπαλη υποψηφιότητα. Προτείνεται μια σειρά συνταγματικών διατάξεων αλλά δεν επιτρέπεται η επιλογή άλλων ηπιότερης μορφής. Ιδρύεται ένας κατά βάση, πολιτικός οργανισμός (ΕΠΟΚ), αλλά δεν επιτρέπεται η οργάνωση άλλης πολιτικής ομάδος, γίνεται η χρήση του ραδιοφώνου και της τηλεοράσεως αλλά μόνο από την εξουσία. Οι εκπροσωπούντες τον κρατικό μηχανισμό καλούνται να συμμετάσχουν ενεργώς στον αγώνα της εξουσίας.

Και ο Δήμαρχος Βέροιας με συνεργασία του Δήμου, αν δεν κάνουμε λάθος, επικολλά στους οποιουσδήποτε τοίχους τα προπαγανδιστικά έντυπα του ΝΑΙ. Θα έπρεπε τουλάχιστον να σεβαστεί τους τοίχους του Δικαστικού Μεγάρου.

…ΚΑΙ ΤΙ ΘΑ ΕΧΟΥΜΕ ΜΕΤΑ;

Μας λένε όμως ότι μετά το δημοψήφισμα θα αποκατασταθούν οι ελευθερίες του λαού. Αλλά ποιές ελευθερίες;

Η κυβέρνηση δεν τις αποκαθιστά τώρα, γιατί φαίνεται πως πιστεύει κατά βάθος ότι θα πλειοψηφήσει το ΟΧΙ. Άρα αντιλαμβάνεται και η ίδια ότι μεγάλη μερίδα του λαού δεν θα ακολουθήσει έστω και αν διατυμπανίζεται ότι δήθεν ο λαός είναι με το μέρος της . Θέλοντας λοιπόν να διατηρηθεί στην εξουσία, του περιορίζει την ελευθερία. Αλλά αφού ο λαός δεν τη θέλει τώρα, όπως και η ίδια το γνωρίζει, γιατί να την θέλει μετά το δημοψήφισμα; Όταν όμως μια κυβέρνηση αποκτά την εξουσία με τον τρόπο που γίνεται τώρα, τότε για την διατήρηση θα πρέπει, κατ' ανάγκην, να χρησιμοποιεί τα ίδια ανελεύθερα μέσα.

Συνεπώς και η λογική αλλά και η μέχρι τούδε νοοτροπία των ασκούντων την εξουσία μαρτυρούν ότι δεν πρόκειται να αποκατασταθούν ελευθερίες, όπως τουλάχιστον, τις απαιτεί ένα ορθόδοξο δημοκρατικό πολίτευμα. Άλλωστε αυτό το ίδιο το πολίτευμα, που καλούμεθα να ψηφίσουμε, χορηγεί τόσες πολλές εξουσίες στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας που κανείς άλλος Πρόεδρος και αντιπρόεδρος σε δημοκρατική χώρα δεν τις έχει. Λένε όμως ότι ο Πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος εκλέγονται μια επταετία μη επιτρεπομένης της επανεκλογής. 

Και ναι μεν έτσι ορίζει κατ’ αρχήν το άρθρο 4 παράγραφος 2 του ψηφίσματος, πλην όμως, κατά το άρθρο 25 παράγραφος 2, η ανωτέρω διάταξη δύναται να αναθεωρηθεί. Και επειδή η μέλλουσα να εκλεγεί με κολοβές αρμοδιότητες βουλή, θα είναι αναθεωρητική, είμεθα βέβαιοι, ότι θα αναθεωρηθεί αν το ζητήσει, ο εκλεγείς Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Έτσι και η επταετία είναι μάλλον γράμμα κενόν.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΧΙ… 

Η εκστρατεία που διεξάγεται από την στήλη αυτή δεν στρέφεται κατά του ήδη πολιτεύματος. Διεξάγεται μέσα στα πλαίσιά του αλλά ζητεί διαφορετική την δομή της εξουσίας. Η κατάργηση της βασιλείας είναι τετελεσμένο γεγονός. Οι υποστηρικτές όμως του ΝΑΙ προσπαθούν να συσκοτίσουν την έννοια του ΟΧΙ. Για μας το ΟΧΙ στο δημοψήφισμα σημαίνει: ΟΧΙ, στην μοναδική υποψηφιότητα ενός Προέδρου της Δημοκρατίας. ΟΧΙ, στο ψήφισμα με τις τεράστιες εξουσίες του Προέδρου και τον υποβιβασμό της Βουλής. ΟΧΙ, στην διεξαγωγή δημοψηφίσματος κάτω από ανελεύθερες συνθήκες.

…ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΟΧΙ…

Η εκστρατεία υπέρ του ΝΑΙ ισχυρίζεται ότι το ΟΧΙ θα σημαίνει πολιτική αστάθεια πολιτικό και οικονομικό χάος. Εξαίροντας συγχρόνως την πολιτική σταθερότητα της τωρινής εξουσίας και τα οικονομικά της επιτεύγματα.

Και για μεν την πολιτική της σταθερότητας δεν μπορεί να καυχηθεί και τόσο. Μέσα στην επταετία της είχαμε: Διορισμό δύο αντιβασιλέων, ένδεκα περίπου κυβερνητικές μεταβολές (ανασχηματισμούς- προσλήψεις νέων υπουργών- ανασυνθέσεις κλπ.) και μια κατάργηση βασιλείας. Βέβαια όλες οι ανωτέρω μεταβολές περνούσαν σχεδόν χωρίς να συγκινούν το λαό και σχεδόν απαρατήρητες. Και βέβαια υπήρχε κάτι σταθερό στην επταετία αυτή. Το ότι η εξουσία παρέμενε στο ίδιο πρόσωπο. Αλλά και πριν το 1967, παρά το ότι είχαμε κυβερνητικές μεταβολές, η εξουσία όχι στον βαθμό που είναι σήμερα, παρέμενε στον ίδιο θεσμό. Στην βασιλεία.

Τώρα όσον αφορά τα οικονομικά επιτεύγματα, αυτά μετρώνται με την κατά χρόνο αύξηση του Εθνικού Εισοδήματος. Έτσι στην εξαετία της παρούσης κυβέρνησης, η μέση ετήσια αύξηση του Εθνικού Εισοδήματος ήταν 7,65%. Στην προηγούμενη εξαετία των κοινοβουλευτικών κυβερνήσεων ήταν 7,17% ( ΒΗΜΑ 15-4-73). Δηλαδή μια μέση ετήσια διαφορά κατά 0,48%. Τώρα μια τέτοια διαφορά στην αύξηση του Εθνικού Εισοδήματος, σε τέτοιο μηδαμινό ετήσιο ποσοστό, δικαιολογούσε την επί μία επταετία αναστάτωση της χώρας; Επιβολή Στρατιωτικού Νόμου, στέρηση ατομικών ελευθεριών, εξορίες, εκπατρισμός αντιφρονούντων, δράσεις ομάδων αντιστάσεως κλπ. ,κλπ. Αυτό είναι κάτι που δεν επιτρέπεται στην ουσία στο λαό να το εκφράσει ελεύθερα με την ψήφο του. Σε περίπτωση δε πλειοψηφίας του ΝΑΙ διερωτώμαι, πώς θα παγιωθεί η ηρεμία, όταν από τώρα ο αντιπολιτευόμενος ημερήσιος τύπος αμφισβητεί την αναγνώριση του διεξαχθησομένου δημοψηφίσματος; 

 
Αλλά η εκστρατεία υπέρ του ΝΑΙ ισχυρίζεται ότι δήθεν, αν πλειοψηφήσει το ΟΧΙ τότε θα επακολουθήσει πολιτικό χάος. Κανένα χάος δεν θα επακολουθήσει. Απλούστατα οι κρατούντες την εξουσία θα λάβουν το μήνυμα του λαού και έτσι θα προταθεί μια πιο φιλελεύθερη δομή της εξουσίας, θα διεξαχθούν ελεύθερες εκλογές και θα υποβληθούν και άλλες υποψηφιότητες. Η Ελλάδα πέρασε στην μακραίωνη ιστορία της πολύ πιο δύσκολα διλήμματα.

Και επέζησε. Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει.